این فیلم همان «پریناز» است!

الهام نداف

«سرنوشت بهرام بهرامیان ۱۱ سال بیکاری است. هربار خواستند من را عوض کنند و من به کرات سعی کردم تغییر شکل بدهم اما مطلوب واقع نشد. معتقدم فیلمساز باید به حرف سیاستمداران گوش دهد، چون به اوضاع واقفند اما من همان حرف ها را می سازم و توقیف می شود.» این اظهارات کارگردانی است که از زمان ورودش به سینما تا امروز، دل خوشی از شورای پروانه ساخت و نمایش ندارد. بهرامیان نخستین مجموعه تلویزیونی خود را با عنوان «ساعت شنی» سال 86 ساخت و زمان مدیریت عزت الله ضرغامی از شبکه اول سیما پخش شد. از همان زمان به بهانه عبور از خط قرمزها، جرح و تعدیل، گریبان بهرامیان را گرفت و سریالی که برای نخستین بار موضوع رحم اجاره ای را مطرح می کرد، اسیر سانسور شد. این اتفاق موجب اعتراض حسین مظفر، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی شد و او به بهانه بدآموزی برای جامعه، به رییس وقت صداوسیما نامه نوشت. اگرچه ضرغامی در برابر این اعتراضات، حمایت خود را از بهرامیان و «ساعت شنی» نشان داد و در مجلس نیز به دفاع از این مجموعه برخاست و به نوعی غائله را خواباند اما این کارگردان در ادامه راه و با حضور در سینما، باز هم گرفتار برداشت های سلیقه ای و بی اعتباری پروانه ساخت شد. «آل» نخستین تجربه کارگردانی بهرامیان در سینما، به تهیه کنندگی زنده یاد علی معلم در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و بعد از آن در اکران عمومی نیز، موفق ظاهر شد. به موجب این دلگرمی، بهرامیان یک سال بعد از ساخت «آل»، سال 89، با ارایه فیلمنامه «پریناز» نوشته بابک کایدان، مجوز ساخت گرفت اما بعد از آماده شدن فیلم، شورای پروانه نمایش به بهانه نمایش چهره زن مومن و متدین که دارای وسواس های فکری و اختلالات شخصیتی است، «پریناز» را به فهرست آثار توقیفی اضافه کرد. انتشار تصاویر فاطمه معتمدآریا، بازیگر نقش اصلی «پریناز» در رسانه ها، بر حساسیت ها افزود و بهرامیان سرخورده و ناامید و برای جلوگیری از افزایش اتهامات، عطای اکران دومین اثرش را به لقای آن بخشید. بعد گذشت دو سال از ساخت «پریناز»، کارگردان این فیلم تصمیم به ساخت فیلمنامه ای از احمد رفیع زاده گرفت. فیلمنامه ای به نام «آینه شمعدون» که سازمان سینمایی دولت دهم مجوز ساخت آن را صادر کرده بود. بهرامیان این بار با اطمینان خاطر و با همراهی بازیگرانی چون رضا عطاران، محسن تنابنده، پانته آ بهرام، مهران احمدی و... سومین تجربه کارگردانی خود را کلید زد اما در ادامه فیلم قربانی بازی رسانه ای و برخوردهای سلیقه ای شد و سازمان سینمایی با این استدلال که فیلمنامه در مرحله ساخت تغییر کرده، آن را متوقف کرد. این بار بهرامیان که در برابر ناملایمات و قضاوت ها، خسته تر از همیشه بود تلاش کرد با رایزنی و شفاف سازی ثابت کند فیلم تازه اش از خط قرمزها عبور نکرده است. در نهایت با وقفه ای که در ساخت فیلم افتاد و متفرق شدن بازیگران، سومین تلاش بهرامیان در ساخت فیلم سینمایی نیز بی نتیجه ماند. حالا بعد از گذشت هفت سال، «پریناز» به کارگردانی او در گروه هنر و تجربه روی پرده رفته است. فیلمی که برای نمایش محدود سه بار تصحیح شد و ساختارش تغییر کرد: «من اسم این کار را تصحیح اندیشه می گذارم و نه سانسور. الان فیلم با ترس و لنگ لنگان حرفش را می زند.» بهرامیان این روزها فیلمی را روی پرده دارد که هفت سال پیش معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی گفته بود صلاح نیست اکران شود. حالا نه موضوع «پریناز» تغییر کرده و نه بازیگران آن عوض شده اند. محتوای فیلم هم تفاوتی با هفت سال پیش ندارد و تنها بعضی از صحنه ها حذف شده است. جابه جایی مدیران اما تنها متغیر این معادله است؛ معادله ای نابرابر که به بی رحمانه ترین شکل آزادی اندیشه را از هنرمند می گیرد.